1. Điều trị thoái hóa khớp gối không dùng thuốc
Tuỳ theo giai đoạn bệnh, bác sĩ có thể áp dụng các biện pháp điều trị thoái hóa khớp gối dùng thuốc hay can thiệp phẫu thuật. Khi sự kết hợp của các phương pháp không dùng thuốc và dược lý trở nên không thành công trong việc kiểm soát các triệu chứng, điều trị phẫu thuật có thể được xem xét. Tuy nhiên, nền tảng của mọi điều trị vẫn là các biện pháp không dùng thuốc.
Điều trị không dùng thuốc chủ yếu dựa vào giáo dục bệnh nhân, tập thể dục, phòng ngừa chấn thương, giảm cân ở bệnh nhân thừa cân và sử dụng các thiết bị hỗ trợ và tiêm huyết tương giàu tiểu cầu. Một phương pháp đa phương thức kết hợp các phương pháp điều trị không dùng thuốc và dược lý vẫn là lựa chọn tốt nhất để điều trị viêm xương khớp. Đây cũng chính là khuyến cáo của Hiệp hội Nghiên cứu Viêm xương khớp Quốc tế và Hội Thấp khớp học Hoa Kỳ.
2. Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối không dùng thuốc
2.1 Giáo dục bệnh nhân
Giáo dục bệnh nhân là nền tảng của mọi điều trị đối với bệnh thoái hoá khớp. Bệnh nhân nên kiểm soát tình trạng của mình càng nhiều càng tốt: Biết thoái hoá khớp là bệnh mãn tính, về sự tiến triển của tình trạng theo thời gian như cũng như các biện pháp quản lý bệnh. Mục tiêu điều trị không phải là để khỏi bệnh mà nhằm kiểm soát các triệu chứng gây khó chịu, trong đó quan trọng nhất là đau khớp và giới hạn vận động. Hiểu biết đúng đắn về bệnh sẽ góp phần giảm đau và giúp người bệnh chấp nhận “sống chung với bệnh”.
2.2 Chương trình tập luyện vận động
Thông thường, bệnh nhân sẽ có tâm lý ít vận động khớp để khớp bớt “mòn”, bớt đau. Đây là quan điểm sai lầm. Việc lười vận động sẽ không tạo ra kích thích cơ học lên khớp, nên làm cho thoái hóa sụn nhanh hơn do làm mềm và mỏng sụn khớp, cơ học khớp bị suy yếu và kém linh hoạt. Hoạt động thể chất mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân thoái hóa khớp gối: Bên cạnh những cải thiện về chức năng khớp, vận động còn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, biến cố tim mạch, té ngã, tàn tật và cải thiện tâm lý và giúp người bệnh hòa nhập cuộc sống.
Các thói quen tập thể dục nên được điều chỉnh theo nhu cầu, khả năng chịu đựng và sở thích của từng bệnh nhân. Người bệnh nên tránh các hoạt động cường độ cao và cần tuân thủ lâu dài để tăng hiệu quả. Các bài tập vận động nên được thực hiện ít nhất ba ngày trong một tuần và để đánh giá đáp ứng của cơ thể, bệnh nhân nên hoàn thành ít nhất 12 buổi tập luyện.
Hoạt động thể chất được khuyến khích là các bài tập aerobic, đi bộ, tập khí công, yoga, bơi… Các bài tập này giúp tăng cường cơ bắp và thể lực chung đều được khuyến nghị cho bệnh nhân thoái hóa khớp gối. Các bài tập tăng cường sức cơ vùng đùi, có thể làm giảm tải cho khớp gối. Các bài tập dưới nước có tác dụng ngắn hạn trong việc giảm đau cho bệnh nhân bị thoái hóa khớp háng và khớp gối. Trái với suy nghĩ phổ biến cho rằng việc chạy bộ trên đường trường sẽ gây hại cho khớp gối, trên thực tế chạy bộ thường xuyên ở mức độ vừa phải vẫn có thể an toàn cho bệnh nhân thoái hoá khớp, trong khi những người chạy chuyên nghiệp có thể tăng nguy cơ viêm xương khớp.
2.3 Phòng tránh thương tích
Phòng ngừa chấn thương là cần thiết trong các hoạt động thể dục thể thao, cũng như trong các sinh hoạt cá nhân thường ngày. Khớp gối bị chấn thương sẽ làm tăng nguy cơ tiến triển thoái hoá khớp nhanh hơn ở khớp gối không bị chấn thương.
Viêm khớp gối có thể xảy ra ở người thường xuyên đi giày cao gót. Việc tiếp xúc lâu với giày cao gót sẽ tạo ra thay đổi lực ở khớp gối khi đi bộ, điều này có thể dẫn đến những biến đổi thoái hóa ở khớp và làm tăng nguy cơ viêm khớp.
2.4 Giảm cân
Giảm cân có làm giảm các triệu chứng viêm xương khớp và ngăn ngừa tiến triển tổng thể của tổn thương cấu trúc không? Đây là câu hỏi quan trọng nhất trong việc quản lý viêm xương khớp. Ở những bệnh nhân béo phì, giảm cân và duy trì cân nặng ở mức độ thấp hơn làm giảm đau do viêm xương khớp. Giảm cân ở người béo phì có thể cải thiện cấu trúc sụn khớp, cũng như độ dày của sụn.
Chúng ta thường suy nghĩ rằng: khi trọng lượng tăng 1 kilogam, thì mỗi bên khớp gối sẽ gánh thêm nửa kilogam. Thực tế chúng ta đã lầm tưởng. Trọng lượng tăng thêm 1 kilogam sẽ làm tăng thêm 1-2 kilogam áp lực cho mỗi bên khớp gối. Trọng lượng dư thừa làm tăng tải trọng khớp, dẫn đến ảnh hưởng xấu đến sụn khớp và góp phần gây ra các tác động viêm khớp.
2.5 Dụng cụ chỉnh hình hỗ trợ
Các thiết bị chỉnh hình như giày dép đặc biệt, đế lót, nẹp khớp gối và gậy được khuyên dùng cho bệnh nhân thoái hóa khớp hông hoặc khớp gối. Nạng tay nên chống ở phía đối bên với khớp bị đau. Nạng sẽ như một trợ thủ đắc lực cho bệnh nhân khi di chuyển. Hơn nữa, nẹp khớp gối có thể làm giảm bớt lượng thuốc giảm đau cần thiết cho người bệnh.
2.6 Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP)
Cùng với sự tiến bộ của y học hiện đại, phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối cũng đạt được những kết quả mới. Và tiêm huyết tương giàu tiểu cầu đã được chứng minh là an toàn, hiệu quả, nhanh chóng chấm dứt triệu chứng đau và đảm bảo hiệu quả lâu dài. Huyết tương giàu tiểu cầu sẽ được chiết tách trực tiếp từ chính máu của bệnh nhân, do đó phương pháp này đạt độ an toàn cao, cũng như quá trình điều trị nhẹ nhàng, cùng với chi phí hợp lý.
